फायर इन्श्युरन्स (Fire Insurance) म्हणजे काय? प्रकार आणि फायदे कुठले?

फायर (Fire Insurance) इन्श्युरन्स म्हणजे काय?

फायर इन्श्युरन्स हा प्रॉपर्टी इन्श्युरन्सच्या अंतर्गत येणारा एक महत्त्वाचा प्रकार आहे. हे तुमच्या प्रॉपर्टीला आग लागल्यामुळे होणाऱ्या नुकसानींनपासून संरक्षण देते. फायर इन्श्युरन्स (Fire Insurance) पॉलिसीमध्ये तुमची प्रॉपर्टी, सामग्री, आणि व्यवसायातील इतर महत्त्वाच्या गोष्टी कव्हर केल्या जातात. जेव्हा आगीमुळे मोठे नुकसान होते, तेव्हा ही पॉलिसी त्या नुकसानाच्या भरपाईची हमी देते.

फायर इन्श्युरन्स स्टँड-अलोन पॉलिसी म्हणून खरेदी करता येते किंवा ती प्रॉपर्टी इन्श्युरन्स पॉलिसीमध्ये अंतर्भूत असू शकते. हे तुम्हाला आर्थिक नुकसान होण्यापासून वाचवते आणि आगीमुळे नष्ट झालेल्या प्रॉपर्टीच्या दुरुस्ती किंवा पुनर्निर्माणाचा खर्च कव्हर करते.

फायर इन्श्युरन्सचे (Fire Insurance)  प्रकार:

फायर इन्श्युरन्सच्या विविध प्रकारांमध्ये काही खास पॉलिसी आहेत, ज्या प्रॉपर्टीच्या मूल्यांकनाच्या आधारावर, व्यवसायाच्या प्रकारानुसार, आणि क्लेमच्या अटींनुसार निवडल्या जातात.

1. मूल्यवान पॉलिसी (Valued Policy)

मूल्यवान पॉलिसी त्या प्रॉपर्टीसाठी उपयुक्त असते जिचे मूल्य निश्चित करणे कठीण असते. उदा. कला, दागिने, किंवा अस्थिर बाजारमूल्य असलेल्या वस्तू. या पॉलिसीत अंदाजित मूल्य आगाऊ निश्चित केले जाते आणि नुकसान झाल्यास तेच मूल्य देण्यात येते.

2. विशिष्ट पॉलिसी (Specific Policy)

या पॉलिसीमध्ये देय रक्कम आधीच निश्चित केली जाते. जर नुकसान त्याहून जास्त झाले, तरीही फक्त ठरलेली रक्कमच दिली जाते. उदा. ₹2 लाख मूल्याची पॉलिसी असल्यास, आणि नुकसान ₹3 लाखाचे झाले, तरीही तुम्हाला फक्त ₹2 लाखच मिळतील.

3. सरासरी पॉलिसी (Average Policy)

ही पॉलिसी त्यांच्यासाठी आहे ज्यांनी त्यांची प्रॉपर्टी पूर्णपणे इन्श्युर केलेली नाही. उदा. ₹20 लाख किमतीची प्रॉपर्टी असताना तुम्ही ₹10 लाखाचा इन्श्युरन्स घेतला असल्यास, नुकसान ₹20 लाखाचे झाले तरी तुम्हाला फक्त ₹10 लाखच मिळतील.

4. फ्लोटिंग पॉलिसी (Floating Policy)

व्यावसायिकांना वेगवेगळ्या ठिकाणी असलेल्या त्यांच्या गोदामांसाठी फ्लोटिंग पॉलिसी निवडता येते. यामुळे एकाच पॉलिसीमध्ये सर्व गोदामे कव्हर करता येतात.

5. परिणामी नुकसान पॉलिसी (Consequential Damage Policy)

ही पॉलिसी तुम्हाला फक्त आग लागल्यामुळे झालेले थेट नुकसानच नव्हे, तर उत्पादनात खंड पडल्यामुळे होणाऱ्या आर्थिक नुकसानीची भरपाईही देते. हे सतत उत्पादन चालू असलेल्या व्यवसायांसाठी उपयुक्त आहे.

6. सर्वसमावेशक पॉलिसी (Comprehensive Policy)

या पॉलिसीमध्ये आग, चोरी, घरफोडी, स्फोट, भूकंप इत्यादी सर्व संभाव्य कारणांमुळे होणारे नुकसान कव्हर केले जाते. व्यवसायासाठी हे पूर्ण संरक्षण आहे.

7. रिप्लेसमेंट पॉलिसी (Replacement Policy)

रिप्लेसमेंट पॉलिसी अंतर्गत तुम्हाला हरवलेल्या प्रॉपर्टीची नवीन पर्यायी मालमत्ता मिळविण्यासाठी आर्थिक मदत मिळते. यामध्ये तुमच्या प्रॉपर्टीच्या पुनर्निर्माणासाठी योग्य प्रकारे कव्हर दिले जाते.

फायर इन्श्युरन्स (Fire Insurance) पॉलिसी अंतर्गत कव्हरेज:

फायर इन्श्युरन्स पॉलिसीमध्ये खालील नुकसान कव्हर केले जाते:

• आगीमुळे झालेले थेट नुकसान.
• मालमत्तेचे नुकसान झाल्यामुळे झालेला अतिरिक्त राहण्याचा खर्च.
• आगीमुळे शेजारील इमारतीला झालेल्या नुकसानाची भरपाई.
• फायर फायटर्सना दिलेली मदत.
• वीज पडून लागलेली आग.

फायर इन्श्युरन्स (Fire Insurance) क्लेम प्रक्रिया:

आग लागल्यामुळे नुकसान झाल्यास,  फायर इन्श्युरन्स क्लेम दाखल करण्यासाठी खालील प्रक्रिया आहे:

1. घटनेची माहिती द्या: इन्श्युरन्स कंपनीला त्वरित सूचित करा.
2. पोलिस आणि फायर ब्रिगेडला कळवा: अधिकृत रिपोर्ट तयार करणे आवश्यक आहे.
3. सर्वेक्षण: इन्श्युरन्स कंपनीच्या सर्वेक्षकाद्वारे परिस्थितीची तपासणी केली जाईल.
4. कागदपत्रे सादर करा: योग्यरित्या भरलेला क्लेम फॉर्म आणि आवश्यक पुरावे द्या.
5. क्लेम मंजुरी: मंजूर झाल्यावर, क्लेम 15-30 दिवसांत सेटल होतो.

फायर इन्श्युरन्स (Fire Insurance) पॉलिसीमधील अपवाद:

सर्व परिस्थितींना फायर इन्श्युरन्स कव्हर करत नाही. काही परिस्थिती वगळण्यात आल्या आहेत, जसे की:

• युद्ध किंवा आण्विक आपत्तींमुळे लागलेली आग.
• जाणीवपूर्वक लावलेली आग.
• आगी दरम्यान किंवा त्यानंतर झालेली चोरी.
• मानवनिर्मित दुर्भावनापूर्ण आग.

फायर इन्श्युरन्स (Fire Insurance) पॉलिसी खरेदी करताना विचारात घेण्याच्या गोष्टी:

1. कव्हरेजची तपासणी करा: तुमची पॉलिसी आगीमुळे होणारे कोणते नुकसान कव्हर करते हे तपासा.
2. प्रीमियम आणि बजेट: पॉलिसीचा प्रीमियम परवडणारा असावा.
3. क्लेम प्रक्रिया सोपी आहे का: सोपी क्लेम प्रक्रिया तुमच्यासाठी फायदेशीर असते.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

1. फायर इन्श्युरन्स कशासाठी उपयुक्त आहे?
फायर इन्श्युरन्स तुमच्या घराला किंवा व्यवसायाला आग लागल्यामुळे होणाऱ्या आर्थिक नुकसानीपासून संरक्षण देते.

2. फायर इन्श्युरन्स ऑनलाईन खरेदी करू शकतो का?
होय, तुम्ही विविध इन्श्युरन्स प्रदात्यांकडून फायर इन्श्युरन्स पॉलिसी ऑनलाईन खरेदी करू शकता.

3. फायर इन्श्युरन्स पॉलिसीमध्ये कोणते नुकसान कव्हर केले जाते?
फायर इन्श्युरन्समध्ये आगीमुळे होणारे थेट नुकसान, फायर फायटर्सला दिलेली मदत, आणि इतर संबंधित खर्च कव्हर केले जातात.

4. फायर इन्श्युरन्स पॉलिसीमध्ये अपवाद काय आहेत?
युद्ध, आण्विक आपत्तींमुळे झालेली आग, जाणीवपूर्वक केलेली आग, आणि चोरीमुळे होणारे नुकसान हे फायर इन्श्युरन्सद्वारे कव्हर केले जात नाही.

5. फायर इन्श्युरन्स क्लेम प्रक्रिया किती वेळ घेते?
क्लेम प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी सामान्यतः 15-30 दिवस लागतात.

6. फायर इन्श्युरन्स पॉलिसीमध्ये किती प्रकार आहेत?
फायर इन्श्युरन्समध्ये मूल्यवान पॉलिसी, विशिष्ट पॉलिसी, सरासरी पॉलिसी, फ्लोटिंग पॉलिसी, परिणामी नुकसान पॉलिसी, सर्वसमावेशक पॉलिसी, आणि रिप्लेसमेंट पॉलिसी असे विविध प्रकार उपलब्ध आहेत.

पुढील भागात आपण इतर पॉलिसी वर स्वतंत्रपणे विस्तृत चर्चा करू ! 

तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर आपल्या मित्रांसोबत, नातेवाईकांसोबत  जरूर शेअर करा !!

Disclaimer:

हा लेख केवळ सामान्य माहिती देण्यासाठी आहे आणि याचा उद्देश विक्रीसाठी प्रोत्साहन देणे हा नाही. कृपया विमा खरेदी करण्यापूर्वी उत्पादनाशी संबंधित दस्तऐवज, अटी व शर्ती, आणि नियम काळजीपूर्वक वाचा. विमा खरेदीच्या निर्णयांपूर्वी आपल्या आर्थिक सल्लागाराशी चर्चा करा. कर लाभ आयकर कायदा, १९६१ अंतर्गत आहेत आणि वेळोवेळी करण्यात आलेल्या सुधारणा लागू होऊ शकतात.